dinsdag 17 mei 2011

Conserveren

Ik merk dat er altijd veel vragen en reacties zijn als ik iets schrijf over conserveren. Het is dan ook iets wat in veel huishoudens niet meer gebeurt, dan hooguit wat invriezen van vlees en brood. Alles wat je maar bedenken kunt is op ieder moment gewoon in de supermarkt verkrijgbaar. Conserveren is daarmee geen noodzaak meer. Veel kennis van het conserveren van voedsel is dan ook verdwenen. Als ik de boeken van Kleine Huis lees, lees ik dat juist het conserveren van voedsel een heel groot deel van de huishoudelijke taken van ma inhield. Het kostbare voedsel wat door noeste arbeid in de zomer was verkregen moest zorgvuldig geconserveerd worden om er de winter mee door te komen. Inmaken in zuur was bijvoorbeeld een methode. Maar ook werd er voedsel gedroogd en werd er door pa vlees gerookt (in een holle boom). Geweldig hoe men van ouders op kinderen alle weetjes wist over te brengen en op die manier van niets iets wist te maken. Dat zijn we toch heus voor een heel groot deel kwijt geraakt. En hoewel het erg gemakkelijk is om zomaar voor ieder dingetje naar de winkel te rennen, zijn we zo op een bepaalde manier toch erg afhankelijk geworden. Als morgen de vrachtwagenchauffeurs staken hebben veel mensen overmorgen al een probleem.
Behalve de lol die ik eraan beleef zie ik dan ook wel degelijk het nut ervan in om allerlei verloren gegane vaardigheden op te pakken, uit te proberen en toe te passen. Wecken is één zo'n vaardigheid. Voor weinigen (nog) een vanzelfsheid, voor sommigen iets van vroeger bij (o)ma, voor de meesten iets uit de boekjes. En de mensen die er aan willen beginnen moeten over allerlei drempels: hoe kom ik aan kennis? Hoe kom ik aan de juiste spullen? En hoe zit dat nu met dat verhaal over botulisme enzo? Wat dat eerste aangaat: ik krijg zóveel vragen, dat het me gewoonweg niet lukt die stuk voor stuk te beantwoorden. Ook al omdat veel dingen niet in een paar woorden zijn gezegd. Ik raad iedereen die zich serieus in wecken wil verdiepen aan, om het Weckboek aan te schaffen of te lenen. Hierin staat echt alles wat je weten wilt. Of het nu gaat over wecktijden, steriliseren van je spullen, recepten, wecken in de oven en noem maar op.
Wat het tweede aangaat: spullen om te wecken zijn nog altijd volop te koop bij De Brouwmarkt. Daar kunnen ze je ook goed adviseren bij de aanschaf van de ketel en overige benodigdheden. Als je al precies weet wat je wilt, kun je ook rondkijken op Marktplaats. Daar zijn vaak complete weck-uitzetten te koop voor een habbekrats. Het is helemaal aan jou en je portemonee wat hierin je keuze is. Zelf heb ik destijds (11 jaar geleden) een nieuwe ketel met sappan gekocht. De glazen heb ik echter bijna allemaal gekregen of tweedehands gekocht. Rubberen ringen koop ik altijd bij de Brouwmarkt.
Dan nog het derde punt: botulisme! Altijd als het over wecken gaat gaan er direct vingertjes omhoog: pas op, hoor, want er kan botulisme in de potten komen en daar kun je zelfs aan dood gaan. Het wordt geroepen door mensen die zelf nog nooit één pot geweckt hebben en ik vraag me af of er hier iemand is die al is het maar een kennis van een kennis heeft verloren aan een botulisme-infectie. Ik heb ooit ergens gelezen dat er na de Tweede Wereldoorlog maar één beschreven geval van botulisme in weckpotten bekend is. Ook de mensen van Kookmuseum De Vleer(waar enorm veel kennis over en ervaring met wecken is) doen uitermate laconiek als je het onderwerp botulisme te berde brengt. Ook hierin moet ieder voor zich zijn of haar eigen keuze maken. Zelf vind ik het risico op botulisme in weckpotten zó klein, dat ik er niet eens over nadenk en voor 100% 'durf' te wecken. Het risico om om te komen in het verkeer is vele malen groter dan dat er iets gebeurt door het eten van geweckt voedsel. Maar daarom blijf je toch niet binnen zitten?

Wecken van groenten en fruit is voor de meeste mensen nog wel enigszins herkenbaar. Als je het echter hebt over wecken van vlees gaan er al de nodige wenkbrauwen omhoog: 'Hè, kun je ook vlees wecken?' Jawel hoor. Het gaat zelfs uitstekend. In het Weckboek vind je dan ook heel veel recepten. Van gewoon draadjesvlees tot worst of goulash of wat dan ook. Uit ervaring kan ik zeggen, dat het ronduit heerlijk is om een voorraadje geweckt vlees te hebben staan. In tijd van 10 minuten heb ik een pan lekkere sudderlappen op tafel staan!
Nóg onbekender is het wecken van koek en cake. Maar ook dat is prima mogelijk. Je kunt cake wecken en dan voor jaren en jaren goed houden zonder dat het bederft, uitdroogt of wat dan ook.
Een poosje geleden kreeg ik wat konische weckglazen van een bloglezeres hier uit de buurt. En dat was juist iets wat nog op mijn verlanglijstje stond. Konische weckglazen zijn glazen die van onderen smal zijn en dan naar boven toe wijder uitlopen. Deze potten zijn geschikt om cake in te wecken, omdat de cake er bij opening zó kan uitglijden.
Er zijn twee manieren waarop je cake kunt wecken. Je kunt het cakebeslag in de potten doen, de potten in de oven zetten en zo bakken. Daarna sluit je de potten en weck ze in de weckketel. Een andere manier is om het cakebeslag in de potten te doen,



die te sluiten en ze vervolgens in de weckketel au bain marie te 'bakken' (koken dus eigenlijk).



Op die tweede manier had ik het nog nooit gedaan, maar dat wilde ik dan toch eens proberen. En met goed resultaat mag ik wel zeggen. Ik volgde het recept voor Engelse cake (cake met rozijnen) uit het weckboek en maakte zeven cakejes in halve-liter potten. We hebben twee potjes opengemaakt om te proeven en ja, dat smaakte naar meer. Ik wil dan ook binnenkort alle konische potten die ik heb bij elkaar zoeken en ze dan allemaal vullen met cake. Die zal van de zomer vast goed smaken bij de koffie of met een lik slagroom erop als snel toetje. Mmm!




Een andere manier van conserveren is drogen. Ook hierover krijg ik vragen. Het is iets wat in Nederland niet zoveel gedaan wordt. In Zwitserland is voedsel drogen iets volstrekt normaals. Mocht jij (of iemand uit je omgeving) daarom in Zwitserland op vakantie gaan, kijk dan eens voor een droogapparaat in de Kringloopwinkels daar. Ze kosten daar niet veel, terwijl ze hier sowieso al nauwelijks tweedehands verkrijgbaar zijn en nieuw erg duur zijn (kijk maar in de webwinkel van de Brouwmarkt bijvoorbeeld). Als je niet weet wat de voordelen zouden kunnen zijn van drogen, kijk dan eens naar dit informatieve filmpje.
Vorige week ben ik volop aan het drogen geweest. Ik heb een grote pol citroenmelisse verplant in de tuin en daarbij heb ik heel wat grote stengels afgeknipt. De blaadjes heb ik gedroogd en gekneusd en dat leverde een grote pot vol op om bijvoorbeeld te dienen als (onderdeel van een) thee.
Naast citroenmelisse droogde ik een flinke hoeveelheid rozenblaadjes. Oh, wat geurde dat fantastisch! Ook de rozenblaadjes zijn heerlijk in/als thee, maar een handvol uitstrooien in bad of er een geurkussentje mee vullen zijn ook mogelijkheden.
Bij wijze van experiment droogde ik ook witte, pitloze druiven. Het leverde uiteindelijk een flinke pot rozijnen op, maar ik vond dat zó lang duren, dat ik daar niet meer aan begin.





Behalve met drogen en wecken heb ik me ook bezig gehouden met m'n daktuin. De eerste tomatenplanten zijn uitgeplant. Het is nog maar een begin, maar oh, wat geniet ik ervan! De eerste tomatenbloemetjes zijn al gesignaleerd. Deze week hoop ik voldoende olieblikken te hebben om de tweede pallet vol te zetten.




Maaike trakteerde nog voor haar verjaardag, want ze was in de vakantie jarig. Ze wilde graag frikandellenbroodjes trakteren en dus maakte ik vrijdagmorgen vroeg 40 frikandellenbroodjes en nog 12 appel/rozijn/kaneel muffins voor degenen die geen broodje beliefden. Jammergenoeg heb ik geen foto gemaakt van Maaike met haar traktatie. Het is toch de laatste keer voor haar, want ze gaat naar het v.o.

Iets waar ik me sinds een week of 3 mee bezig houd is: Kefir. Ik kreeg een zakje korrels van een vriendin en ben reuze enthousiast. De kinderen halen hun neus ervoor op, maar Willem en ik vinden het heerlijk. Vorige week heb ik Kefir-hangop gemaakt. Het smaakt naar roomkaas. Ik kruid het met gedroogde kruidenboterkruiden en smeer het lekker op m'n brood.



We hebben ook nog raven gehad die langs kwamen. Er kwam een bloglezer een flinke hoeveelheid gevonden, weggegooide en achtergelaten voorwerpen langsbrengen. Er zat onder andere een nog splinternieuw regenpak bij in maat xs. Dat is meteen door Maaike ingepikt, die D.V. na de zomervakantie iedere dag 17 kilometer heen-en-weer naar school gaat fietsen. Een ander voorwerp wat met gejuich uit de doos werd gehaald was een soort overlevingspak. Ideaal voor nacht- of zeevissen, iets wat Leendert graag doet. Wat kan je toch blij zijn met zulke kado's! Een andere raaf zette een paar zakken kleding en schoeisel op de stoep. En laat nu het eerste wat we eruit haalden een paar sandalen in maat 35 zijn, die Jan zó aankon. Jan liep nog steeds op dichte schoenen en is dus helemaal gelukkig met z'n nieuwe schoenen. Ook met de andere spullen weten we prima raad. Heel erg fijn.






Zo, ik ben weer helemaal 'bij geblogt'. Dat heb je als je een week verstek laat gaan. Dan is er veel te vertellen ;-).