Al in 1999 ben ik begonnen met zelf brood bakken. Er kwamen destijds steeds meer voordelige broodbakmachines op de markt en ik kocht mijn eerst broodbakmachientje bij de Aldi. Er volgde een wekenlange zoektocht naar het ideale recept om een fatsoenlijk brood uit die broodbakker te toveren. Dán was het brood ingezakt, dán te droog, dán te klef, dán te flauw, dán te vast...Het was niet leuk! Eindelijk had ik het juiste recept te pakken en begon ik echt te genieten van het brood bakken. Ik kocht mijn meel bij een molen in Rotterdam en daar zag ik een aankondiging hangen van een broodbakcursus. Drie avonden lang zou een beroemde Belgische bakker les geven. Samen met 3 mensen, die ik van een internet-consumindergroep kende, besloot ik de cursus te volgen. En dat was een heel goed plan. Die bakker heeft alle kneepjes van het vak uitgelegd. Brood bakken is sindsdien echt een hobby geworden. Het geeft zo'n geweldig goed gevoel van onafhankelijkheid als je niet voor je brood naar de winkel hoeft! In de loop der jaren is mijn manier van broodbakken wel erg veranderd. Eerst bakte ik een aantal jaren in de broodbakmachine. Ik begon met een kleine machine, waar 600 grams broodjes in gebakken konden worden. Toen mijn gezin groter werd, kwam er ook een grotere broodbakker. Nog weer later kwamen er zelfs 2. Maar ook met 2 broodbakmachines was de broodvraag nauwelijks voor te blijven. Toen ben ik begonnen met het broodbakken in de oven. En eigenlijk is dat veel leuker en veel lekkerder. Ik zal hier laten volgen hoe ik brood bak. Het begint natuurlijk al met het inkopen van de grondstoffen. Ook hierin heb ik een hele ontwikkeling doorgemaakt. Op dit moment koop ik mijn tarwemeel in 25 kilo-zakken bij de molen, óf via een vrouw uit onze kerkelijke gemeente, die het meel bij een bakkersinkoop kan kopen. Ik betaal op dit moment ongeveer 20 euro voor zo'n grote zak meel, maar langzaam maar heel zeker wordt het steeds duurder, zoals ook het brood in de winkels steeds duurder wordt door schaarste op de graanmarkt. Om bruin brood te maken meng ik altijd 1/3 deel gewoon goedkope bloem door het meel. Dat maakt het brood luchtiger, omdat bloem feller rijst dan meel. Voor wit brood gebruik ik dit goedkope bloem ook altijd. Wat gaat er verder in brood? Ik gebruik altijd een klein beetje broodverbeteraar. Op zich is dit niet echt nodig, als je het brood meteen opeet. Maar als je een deel wilt invriezen, vind ik broodverbeteraar het brood beter smeuïg houden. In plaats van broodverbeteraar kan je ook een vitamine C tablet aan het deeg toevoegen. Broodverbeteraar bestaat namelijk voor een groot deel uit vitamine C. Ook broodverbeteraar koop ik of bij de molen, of via genoemde mevrouw. Dan bakkerszout. Je kunt gewoon keukenzout gebruiken. Het verschil met bakkerszout zal je niet proeven. Maar als je vaak (of zoals wij, bijna altijd) zelfgebakken brood eet, heeft bakkerszout de voorkeur, omdat het dubbel gejodeerd is. Om schildklier- en andere problemen te voorkomen, is het echt nodig om dubbel gejodeerd zout aan het brood toe te voegen. Kijk maar eens bij Google wat hiervan precies de reden is. Volgende ingrediënt is gist. Gist koop ik gedroogd, in pondspakken. Volgens mij is dat de gemakkelijkste en voordeligste manier. De boer, waar ik altijd mijn aardappels, groenten en fruit koop, verkoopt ook allerlei Soezie-produkten (www.soezie.be) en daar koop ik de pondspakken gist. De gist gaat hier snel genoeg op. Ik bewaar het in een goed afgesloten voorraadpotje en dat gaat prima. Voor mensen die maar weinig bakken is het een beter idee om een deel van de gist in te vriezen. Als de gist steeds wordt blootgesteld aan lucht (bij het openen van de voorraadpot) gaat de werking van de gist achteruit. Als de gist oud wordt zal je merken, dat je brood niet goed meer rijst. Dan is het ook nog nodig om vet toe te voegen. De bakker, die me heeft leren broodbakken, moest erom lachen, dat veel huisvrouwen hiervoor zonnebloemolie gebruiken. Echte bakkers zouden dat volgens hem nooit doen. Die gebruiken boter of margarine. Hoe dan ook: ik proef echt geen verschil wanneer ik margarine of olie gebruik en dus gebruik ik olie. Veel handiger! Als laatste ingrediënt is er water nodig. Gewoon koud kraanwater. Ik pas trouwens de temperatuur van het water wel aan, als het winter is. Mijn broodbakmachines, waarin het brooddeeg kneed, staan in een onverwarmde ruimte. 's Winters is het daar soms erg koud en dan rijst het deeg niet zo best. Ik gebruik dan warm water. Zoals ik schreef: ik gebruik mijn broodbakmachines voor het kneedwerk. Ik heb 3 broodbakkers staan. Allemaal voor een prikkie gekocht via www.marktplaats.nl In die 3 broodbakkers doe ik de ingrediënten voor 3 grote broden en ik laat ze tegelijkertijd kneden. Dit is mijn recept voor brooddeeg:
500 gram tarwemeel
250 gram bloem
400 gram water
2 eetlepels broodverbeteraar
1 eetlepel gedroogde gist
1 eetlepel bakkerszout
een scheutje zonnebloemolie
Voor wit brood neem je 750 gram bloem. Verder zijn de ingrediënten gelijk. De broodbakkers gaan op het kneedprogramma en ik zet mijn kookwekker op een half uur. Na een half uur is het deeg gekneed en staat het voor te rijzen. Ik haal de degen uit de machines en doe ze in kommen en leg er een theedoek over. Inmiddels zet ik nog eens 2 of 3 machines aan het kneden. Brood bakken doe ik namelijk in seriewerk, om maar 1 keer de oven te hoeven verwarmen (energiebesparing). Ik zet mijn wekker weer op een half uur. Dan is de voorrijs van de eerste degen klaar en kan die van de tweede degen beginnen. De eerste degen gaan uit de kommen. Ik sla ze 'door' (= lucht er uit drukken), vorm ze (voor in de blikken) en doe ze in de ingevette broodbakblikken. De andere degen gaan in de kommen voor de voorrijs. Na weer een half uur kijk ik of de eerste degen voldoende zijn nagerezen. De narijs is klaar als het deegvolume ongeveer verdubbeld is. Ik doe de oven aan en laat hem voorverwarmen tot 200 graden Celsius (heteluchtoven). Inmiddels haal ik de tweede degen uit de kommen, sla ook die door, en vorm ze. Omdat ik maar 3 broodbakblikken heb, maak ik van de tweede degen vloerbroden (op de bakplaat van de oven), of bijvoorbeeld bollen, of vlechtbroden of wat dan ook. Dit is trouwens ook het moment om te bepalen of er zaadjes op komen of niet. Als je zaadjes of pitjes op de broden wil, doe je dat ná het vormen, door het deeg met water te bestrijken en in de zaadjes of pitjes te drukken. Als ze oven goed heet is, gaan de eerste degen erin. Ze worden in ongeveer 40 minuten gebakken. Brood wat gaar is, klinkt hol als je erop slaat. Als ze eerste broden uit de oven komen, zijn de tweede degen meestal zover, dat ze meteen er achteraan in kunnen. Als dat niet zo is (ze zijn dan nog niet genoeg gerezen), bak ik tussendoor vaak nog even koekjes of iets dergelijks. Als de broden klaar zijn, laat ik ze op roosters afkoelen. Dat vind ik altijd zo'n mooi gezicht! Die prachtige, verse, heerlijk geurende broden. Vaak krijg ik de vraag, of zelf brood bakken voordeliger is dan kopen. Dat is maar net waar je het mee vergelijkt. Als je het met het goedkoopste brood uit de supermarkt vergelijkt (rond de 35 cent voor een 800 grams brood) is het antwoord 'nee'. Maar je bent dan appels met peren aan het vergelijken. Het zelfgemaakte brood is absoluut niet te vergelijken met het goedkope supermarktbrood! Vergelijk je het met bakkerskwaliteit brood, dan is het antwoord: 'ja'. En dan maakt het niet uit of je dat brood bij de supermarkt of bij de bakker haalt. Ook als je het vergelijkt met het duurdere supermarktbrood (vanaf 1 euro per brood van 800 gram) kan mijn zelfgebakken brood het prijsvergelijk doorstaan. En dan heb ik het nog niet over de veel betere voedzaamheid van zelfgebakken brood! En de voldoening die het zelf bakken geeft, laat ik dan helemaal maar buiten beschouwing. Ik vind het heerlijk om niet steeds voor brood de deur uit te moeten. En dat ik mijn gezin kan voorzien van brood, waarvan ik precies weet wat erin zit!
Update:
Sinds oktober 2009 ben ik gestopt met het toevoegen van broodverbeteraar. Het voegt namelijk niets toe ;-). Niemand heeft gemerkt, dat het brood anders was, zonder de verbeteraar!
