Een poosje geleden heb ik hier op mijn blog aandacht gevraagd voor de jaarlijkse Molenprijs en jullie gevraagd om te stemmen op de Contramolen van Kinderdijk. Hierdoor heeft de Contramolen heel veel stemmen gekregen en daar wil ik jullie nog hartelijk voor bedanken. Helaas werd de Contramolen niet de eerste (wel de tweede) en ging de hoofdprijs van 90.000 aan haar voorbij. Au, au, dat deed pijn, hoor! Maar daar blijven we maar niet te lang bij stilstaan. Dat Contrarad gaat er hoe dan ook een keer komen, in die molen. Het duurt alleen wat langer...
Als dank-je-wel voor de aandacht op mijn blog voor deze molen was me een bezoekje aan deze bijzondere molen toegezegd. Een aanbod wat ik met twee handen aangegrepen heb, want molens...die vind ik zó intrigerend! Na wat heen-en-weer gemail werd er voor afgelopen zaterdag een afspraak gemaakt. Een super leuke afsluiter van de herfstvakantie!
Met z'n vijven togen we zaterdag naar het kantoortje bij de molens, waar Peter Paul Klapwijk ons opwachtte. De molenaar van de Contramolen had hij niet te pakken kunnen krijgen, maar daar werd ons bezoek niet minder om. We kregen een complete VIP-rondleiding en hebben er enorm van genoten.
We zijn er nog steeds verbaasd over, dat we er niets van wisten dat in de afgelopen twee/drie jaar 'de molens' zó leuk geworden zijn. Nee, die molens zijn niet veranderd. Die staan er al een paar honderd jaar. En als je daar al 45 jaar op een steenworp afstand vanaf woont, dan vind je die altijd nog wel mooi en indrukwekkend, maar verder zijn ze 'gewoon'. We vinden het bijzonder prettig om er te wandelen, te fietsen, te varen of te schaatsen. En altijd nog dachten we, dat dát het enige was wat je er kon doen. O ja, er was een bezoekersmolen. Dat wisten we ook wel. En nog een bootje wat heen en weer langs de molens vaart. Die rondvaartboot kunnen we vanuit onze woonkamer precies op het keerpunt zien keren. Allemaal echt wel leuk en perfect voor de Chinezen die er met busladingen tegelijk aankomen, duizend foto's maken, en weer vertrekken....
Maar dat er intussen zo'n interessant bezoekerscentrum is gekomen? En dat het nu heel leuk is om, ook al woon je bijna bovenop de molens, het hele gebied als toerist te bekijken, dát wisten we niet. Maar nu dan wel! En we zijn heel enthousiast! Lees maar:
Het bezoekerscentrum was het eerst aan de beurt. Het is gevestigd in een oud stoomgemaal. Het zogenaamde Wisboomgemaal. Een paar jaar geleden zijn we er eens met mijn hele familie geweest om er een familiefoto te maken. Maar nu is daar dus het bezoekerscentrum in gekomen. In het bezoekerscentrum zijn allemaal leuke 'kinderdijk-dingen' te koop. Niet van die afgezaagde nep-delftsblauwe toeristendingen, maar originele herinneringen aan een bezoek aan de molens van Kinderdijk. Alles is er ingesteld op het geven van informatie. Er staat een compleet team aan vrijwilligers klaar om alle vragen te beantwoorden en er liggen informatieve folders. Bij het bezoekerscentrum kun je tickets kopen om de filmruimte in te gaan en daar een interessante, interactieve film te zien én een bezoek te brengen aan de bezoekersmolen.
Een kaartje hoefden we niet te kopen, want wij kregen die gratis aangeboden. Leuk zo'n kado!
Peter Paul nam ons mee naar landkaarten die aan de wand hingen. Eén kaart was helemaal in reliëf en zo kon je precies zien welk deel van Nederland onder de zeespiegel ligt. Op de andere kaart kon je goed zien hoe het nu precies zit met de polders en hoe en waar en hoe hoog het water omhooggemalen moet worden om op de rivier te kunnen lozen. Ik zal het in het kort een beetje proberen uit te leggen.
Onze polder, de Alblasserwaard, ligt laag. Het diepste punt is bij Kinderdijk. De Albasserwaard is omgeven door dijken om het rivierwater tegen te houden. Als het gaat regenen, stroomt onze polder als vanzalf helemaal vol. Om droge voeten te houden werd een ingenieus waterafpompsysteem bedacht. Windmolens brengen met hulp van de wind een waterrad in beweging, waarmee het water vanuit een lager gelegen boezem in een hoger gelegen boezem wordt gepompt en vervolgens nog verder omhoog om het op de rivier te kunnen lozen. Omdat onze polder een veengrond heeft (die werkt als een spons) kregen we te maken met inklinking. Daardoor zakte de hele boel dusdanig, dat het water niet meer hoog genoeg kon worden gepompt om het op de rivier de Lek te lozen. Er kwam een grote overstroming. Daarom werd er besloten tot het bouwen van de molens die er nu nog steeds staan. Dat was in 1738 en in 1740!! 19 molens staan er nu nog steeds. Ik noem ze maar de Deltawerken van de 18e eeuw. Ik vind het zó indrukwekkend!
Na dit stukje technische uitleg kwam de film. Het is een heel grappige film. Enerzijds wordt verteld waar de naam 'Kinderdijk' vandaan komt (daar zijn nogal verschillende lezingen over), anderzijds wordt er van alles verteld over het hoe en waarom van molens en gemalen. Het grappige van de film zit hem erin, dat er aan vier kanten schermen hangen en dat je overal tegelijk kunt kijken. Je zit op krukjes, zodat je gemakkelijk alle kanten op kunt kijken. Een vinding voor adhd-ers :-)).
Peter Paul stond ons na de film al op te wachten. Hij nam ons mee naar de molenmakerswerkplaats. Dit is een plaats waar je alleen maar komt wanneer je een speciaal arrangement hebt geboekt. We voelden ons dus wel erg exclusief ;-). In de werkplaats is alles aanwezig om aanschouwelijk te maken hoe een molen werkt. Peter Paul kan daar als geen ander over vertellen, want hij is zelf molenaar en een aantal jaren timmerman op de molens geweest.
Toch kwam er van een technisch verhaal niet zo heel veel terecht, want wij zaten gewoon bomvol met allerlei vragen en die werden steeds geduldig beantwoord. Het werd meer een leuk gesprek. Zéker toen bleek dat we verwante kennissen hadden enzo. Kun je nagaan. Peter Paul blijkt een schoonzoon te zijn van een molenaar die mijn vader weer goed kent en van wie ik jarenlang kisten vol stoofperen heb gekregen. Wat is de wereld klein! We kregen ook allerlei ins en outs te horen over het reilen en zeilen van Kinderdijk als Werelderfgoed en als toeristische trekpleister met alle mogelijkheden en onmogelijkheden die erbij horen.
Om dit Werelderfgoed in stand te houden en kennis over te brengen is heel wat nodig. Zo zijn er maar liefst 120 (!) vrijwilligers actief. Als gids, in het bezoekerscentrum, als onderhoudsmensen, als kassa-medewerkers en wat al niet meer. En vanwege de plannen die er liggen (voor o.a. een tweede bezoekersmolen, leuke arrangementen, en een eigen rondvaartboot) zijn er nog veel meer vrijwilligers nodig. Eerlijk gezegd ging het bij mij direct kriebelen! Hoe leuk is dat om in zo'n uniek gebied te mogen werken en mensen van alles te mogen vertellen! Kun je nagaan. Er komen hier elk jaar zomaar 400.000 mensen van over de hele wereld kijken. Maar nee, ik moet me nog even inhouden. Misschien als het gezin wat kleiner wordt. (Mocht het je trouwens iets lijken om er vrijwilliger te worden, meldt je dan aan via de contactpagina van www.kinderdijk.nl)
Na ons bezoek aan de werkplaats liet Peter Paul ons op eigen gelegenheid naar de bezoekersmolen gaan. Zelf had hij alweer een volgende afspraak.
Op weg naar de bezoekersmolen hebben we eerst nog een poos bij het J.U. Smitgemaal staan kijken. Wij noemen dat altijd het 'Grote Gemaal'. Er stonden twee vijzels op volle toeren te draaien.
Dat heeft nog alles te maken met de enorme regenval van pas geleden. Als die twee vijzels draaien gaat er maar liefst meer dan 1000 kuub water per minuut doorheen om op de rivier geloosd te worden! Soms staan zelfs alledrie de vijzels aan en dat is altijd een prachtig gezicht, waar ik vroeger als kind al niet moe van werd om naar te kijken. Nu stonden onze eigen kinderen met hun neus door het hek gedrukt :-)
We liepen naar de bezoekersmolen.
Hij draaide en er stond een behoorlijke wind. De wieken zwiepten gewoon.
Willem maakte een praatje met de molenaar. Hij vroeg of het geen kwaad kon, met die harde wind. De molenaar was nogal nuchter: die molen staat er al een paar honderd jaar. Die zal het nog wel even uithouden :-).
Maar toen we binnen waren hoorden we van het ene moment op het andere de molen toch stilgezet worden. We renden meteen naar buiten om er met onze neus bovenop te staan wat de molenaar aan het doen was. Hij vond het toch wel een beetje gortig worden met die rukwinden en had besloten de molen stil te zetten en de zeilen op de wieken een slag terug te rollen. En hup, daar ging het hele spul weer. Draaien maar!
Willem liet zich door de molenaar van alles uitleggen over de werking. En hoe het toch ooit bestaat dat zo'n ding zomaar zonder kogellagers draait! Mij verbaast het altijd weer hoe ze ooit die enorme wieken in die molens hebben kunnen hangen. Volgens mij waren de mensen destijds veel knapper dan nu.
In de molen was het een en al nostalgie. Alles is er gelaten zoals het in de jaren vijftig door de laatste bewoners is achtergelaten. Zwijmel!
De houtkachel.
De weckketel op zolder.
De bedsteden.
O, genoeg om al mijn dromen weer voor weken de vrije loop te laten :-). Aangewakkerd door onze wandelingen 's avonds over de molenkade, waarbij ik me altijd al hardop afvraag hoe het moet zijn om in zo'n molen te wonen...En nu is het tegenwoordig natuurlijk wel anders dan toen. Maar de vrijheid, die zal hetzelfde zijn. De eenzaamheid van de polder, het kraken van de molen, het 'zijn' middenin de natuur.
We moesten er een eindje aan gaan breien. We hadden nog meer op ons programma staan. Maar mensen, wat was het een heerlijk uitstapje. Echt even helemaal wat anders aan je hoofd!
Wil je ook een bezoek brengen aan Kinderdijk? Kijk dan eens op www.kinderdijk.nl. Een nieuwe website met alle info die je zoekt. Kijk vooral ook even bovenaan de website in de balk voor de openingstijden. In de wintermaanden zijn de openingstijden namelijk aangepast en het zou niet leuk zijn als je voor gesloten deuren komt te staan. Als je besluit de molens te komen bezoeken, boek dan je kaartje online. Dat scheelt vast weer 10%.
Je kunt ook van alles lezen op de facebookpagina van de molens van Kinderdijk.
Straks als het voorjaar wordt hoop ik nog wel weer eens iets op mijn blog te schrijven.
